Circulair denken stimuleert innovatie en koppelt economische groei los van eindige hulpbronnen. Het draagt bij aan onze doelen zoals vastgelegd in het Unilever Sustainable Living Plan: de omvang van ons bedrijf verdubbelen en tegelijk onze milieuvoetafdruk verkleinen en onze positieve maatschappelijke impact vergroten.
Wil je meer weten?
Wat is een ‘circulaire economie’?
Circulair-economisch denken is fundamenteel anders dan onze huidige wijze van productontwikkeling. Het betekent dat we het huidige, lineaire model van nemen - maken - gebruiken - weggooien moeten loslaten en dat we moeten overgaan op een circulair model, waarbij producten zo worden ontworpen dat de restmaterialen weer als grondstoffen in de kringloop worden opgenomen. Bij Unilever onderzoeken we mogelijkheden om grondstoffenstromen te optimaliseren. Dit leidt tot minder afval en tot input voor nieuwe en andere toepassingen en zo wordt waarde gecreëerd voor de onderneming én de verschillende stakeholders.
Uitdagingen en kansen in FMCG
Het toepassen van circulair denken kent binnen de industrie van ‘fast-moving consumer goods’ zijn eigen uitdagingen. Producten zoals voeding, dranken, wasmiddelen en verzorgingsproducten worden namelijk geconsumeerd, wat een volledige kringloop lastig maakt. Circulair denken biedt echter veel kansen en mogelijkheden voor de ontwikkeling van slimme en aantrekkelijke verpakkingen in de toekomst. Zoals verpakkingen die informatie geven over de actuele kwaliteit, houdbaarheid en traceerbaarheid van een product. Gavin Warner, Director of Sustainable Business bij Unilever, licht toe dat het toepassen van circulair denken tijd en inzet vereist van bedrijven, overheden en de consument.
“Dat kun je niet van de ene op de andere dag veranderen. Het huidige gedrag is een afgeleide van een systeem dat gedurende vele jaren is opgebouwd. Om de zaak in beweging te krijgen, moeten we meer doen dan alleen aandringen op de vorming van Europese beleidsregels. De mindset bij bedrijven moet totaal veranderen; er moet veel meer gefocust worden op de lange termijn.”
Circulair ontwerpen
Om onze doelen te bereiken, richten we ons op het gebied van verpakkingen en afval op circulair ontwerpen, de 4-R Approach.
Dit betekent dat we nu ook moeten nadenken over herwinning, demontage en regeneratie. Grondstoffen moeten zo lang mogelijk rondgaan in een kringloopsysteem, in plaats van maar eenmaal te worden gebruikt en dan weggegooid.
Bij Unilever staat innovatie centraal als het gaat om ‘reduce & reuse’. Innovatie leidt tot minder materiaalgebruik en maakt hergebruik van verpakkingen mogelijk.
Recyclingdoelstellingen op weg naar een circulaire economie worden behaald door de hoeveelheid gerecycled materiaal te vergroten en door onze verpakkingen beter geschikt te maken voor recycling. Dit scheelt niet alleen materiaal, maar ook kosten.
Binnen onze eigen operaties, fabrieken, R&D-centra en kantoren streven we naar afvalreductie; 100% van de Unilever-sites in Europa is ‘zero-waste’.
Ook voedselverspilling speelt een belangrijke rol in de circulaire economie. In lijn met de opzet van het Unilever Sustainable Living Plan trachten we voedselverspilling binnen de gehele waardeketen te verminderen. Er dient minder verloren te gaan in de landbouw, bij het sorteren, tijdens transport en uiteindelijk ook bij de consument.
Bij Unilever zijn we van mening dat een duurzame bedrijfsvoering het enig werkbare model is in de wereld van vandaag. Maar waarom zou die aanpak circulair moeten zijn?
- Consumenten willen én verwachten het van ons: uit onderzoek weten we dat consumenten in toenemende mate vragen om merken die hun verantwoordelijkheid nemen.
- Draagt bij aan een optimale bedrijfsvoering: verstandig met schaarse middelen omgaan bespaart geld (bijv. door lager grondstoffenverbruik, minder afval) en zorgt voor groei.
- Cruciaal voor de lange termijn: het lineaire systeem is gewoonweg niet langer een optie in een wereld met eindige bronnen.
- Minder risico: een circulaire aanpak draagt bij aan veerkracht bij volatiliteit, zoals prijsfluctuaties van belangrijke grondstoffen.
- Nieuwe ideeën voor innovatie: een compleet nieuwe aanpak van een product of proces, vanuit circulaire principes, leidt tot nieuwe innovaties en groeikansen.
Onze aanpak
Nieuwe materialen, modulaire verpakkingen, ontwerpen met het oog op demontage en hermontage, reststromen recyclen én gerecycled consumptieafval gebruiken, ze maken allemaal deel uit van dezelfde oplossing.
Vanuit een holistische visie werken teams binnen R&D, categorieën en marktorganisaties samen aan pilots met nieuwe innovatieve oplossingen die zijn gericht op een circulaire economie, om deze projecten vervolgens op te schalen voor een bredere impact.
Elementen van onze aanpak:
- Teams trainen in een mindset gericht op circulaire economie.
- Verpakkingen herontwerpen: minder materialen, meer gerecycled materiaal, gemakkelijker te hergebruiken, altijd rekening houdend met het integrale logistieke proces.
- Samenwerking met logistieke partners, klanten en kennisinstellingen om secundaire (verzamelverpakking, zoals omdozen) en tertiaire verpakkingsmaterialen. (transportverpakkingen, zoals pallets en andere logistieke hulpmiddelen) opnieuw te ontwerpen.
- Consumenten stimuleren tot gedragsverandering op het gebied van consumptie en verspilling door adviezen, voorbeelden en productoplossingen.
- Actief bijdragen aan initiatieven binnen de bredere industrie om circulariteit te bevorderen.
Inspanningen opschalen
Om de transitie van een lineair naar een circulair model te maken, is het een vereiste dat bedrijven hun initiatieven opschalen. Dat betekent samenwerken met particuliere stakeholders in de supply chain, met NGO’s, kennisinstellingen, overheden en consumenten om gezamenlijk in te zetten op circulaire economie. Een paar voorbeelden ter illustratie:
- Methodes introduceren om de voortgang te meten, bijvoorbeeld gebruik van grondstoffen, alsmede een geïntegreerde doelstelling voor efficiënt gebruik van hulpbronnen gebaseerd op heldere en voldoende gegevens.
- Uitdagende, haalbare doelen stellen voor inzameling en recycling met een geharmoniseerde berekeningsmethode, om hulpbronnen van hoge kwaliteit te genereren. Vanuit Brussel zet de Europese Commissie hier sterk op in met het ambitieuze ‘Circular Economy Package’.
- Steun geven aan onderzoek naar beleidsmaatregelen en stimulansen om de marktopname van duurzaam betrokken en gerecyclede grondstoffen te verbeteren.
- Zorgen voor adequaat markttoezicht, met controles om te verifiëren dat geïmporteerde producten daadwerkelijk de vermelde hoeveelheid hergebruikte grondstoffen bevatten.
- Randvoorwaarden creëren voor een gelijk speelveld om zeker te stellen dat secundaire grondstoffen overal worden behandeld volgens dezelfde voorwaarden met betrekking tot kwaliteit, milieu, gezondheid en efficiency.
- Nieuwe productontwerpen waarbij efficiënt met hulpbronnen wordt omgegaan aanmoedigen en maatregelen steunen om de capaciteit op het gebied van ecodesign te vergroten, waarbij prioriteit dient te worden gegeven aan begeleiding en vrijwillige initiatieven op bedrijfs- en sectorniveau.
In een recent McKinsey-rapport wordt gesteld dat de nettobesparingen op grondstoffen kunnen oplopen tot $ 1 biljoen per jaar als de circulaire economie mainstream wordt.
De rol van consumenten
In een circulair-economisch model is de rol van de consument even belangrijk als die van de producent. De consument speelt een sleutelrol bij het bepalen wat er gebeurt met het restant van een product na consumptie. Om te zorgen voor de juiste ‘pull’-factor moet de consumptiefactor integraal onderdeel worden van de transitie naar een circulaire economie. Consumentengedrag veranderen is complex en vereist tijd en investeringen vanuit verschillende hoeken, waaronder het bedrijfsleven. Unilever werkt met het ‘Five Levers for Change’-model, om nieuw gedrag te stimuleren dat leidt tot permanente verandering. Dit komt neer op:
- Maak het makkelijk: bijv. door gebruik te stimuleren van waterbesparende douchekoppen en wasmachines die wassen op lagere temperaturen en met minder water.
- Maak het begrijpelijk: bijv. door op de verpakking informatie te geven over het effect van het product op het milieu.
- Maak het wenselijk: creëer transparantie onder collega-bedrijven over hun grondstofgebruik. Hier is een belangrijke rol weggelegd voor nieuwe technologieën, om een directe link te leggen tussen bewuster met hulpbronnen omgaan en geld besparen.
- Maak het lonend: stimuleer gedragsverandering door prijsimpulsen: bijv. lagere belastingen of andere kortingen op apparatuur die grondstoffen efficiënt verwerkt.
- Maak er een gewoonte van: zorg bijvoorbeeld voor een regelmatige onderlinge competitie tussen collega-bedrijven op het gebied van efficiënt grondstoffengebruik, introduceer jaarlijkse prijzen voor baanbrekende uitvindingen op het gebied van circulaire economie.
Het goede voorbeeld geven
Onze innovatieteams nemen al onze ontwerpen opnieuw onder de loep om ze (meer) circulair te maken. Enkele voorbeelden daarvan zijn te vinden in dit magazine.
Demonstratieprojecten
Louis Lindenberg, Packaging Sustainability Director, wijst op verschillende zogenaamde demonstratieprojecten (Lighthouse Projects) waarmee in 2014 is gestart, met als doel pilots uit te voeren ten aanzien van een aantal circulaire principes die kunnen worden toegepast in Unilevers productcategorieën en portfolio’s, te beginnen met verpakkingen. In Engeland neemt Unilever deel aan Project Reflex, een tweejarig project waarbij bedrijven door de hele supply chain met elkaar samenwerken om een circulaire economie te creëren voor flexibel ‘post-consumer’ verpakkingsmateriaal – zoals plastic stazakken.
Recyclebaar ontwerpen
In 2014 hebben we richtlijnen geïntroduceerd voor recyclebaar ontwerpen (‘Design for Recyclability’) en zo extra onderbouwing gegeven aan ons commitment om onze verpakkingen beter recyclebaar te maken. De richtlijnen helpen onze verpakkingsdeskundigen om meer inzicht te krijgen in de beste combinatie van materialen. Als aanvulling hierop laten we onze technici en medewerkers van andere disciplines recyclingbedrijven bezoeken. Zo kunnen ze met eigen ogen zien welke uitdagingen recycling biedt.
Universele ontwerpregels
Binnen de Ellen MacArthur Foundation werken we samen met andere bedrijven (CE 100-groep) om universele ontwerprichtlijnen c.q. een stappenplan te ontwikkelen voor gebruik en beheer van respectievelijk papier en plastic.
Ellen MacArthur Foundation
In 2014 werd Unilever een van de Global Partners van de Ellen MacArthur Foundation.
Dame Ellen MacArthur schreef geschiedenis met haar zeiljacht in 2005, toen ze als snelste solozeiler rond de aarde voer. Tijdens de vier jaar dat ze over de hele wereld reisde, werd ze zich scherp bewust van de eindigheid van de hulpbronnen waarvan onze lineaire economie afhankelijk is. Na die vier jaar stopte ze met professioneel zeilen en stichtte in 2010 de Ellen MacArthur Foundation.
De Ellen MacArthur Foundation werd opgericht met als doel de transitie naar een circulaire economie te versnellen. De Ellen MacArthur Foundation werkt samen met het bedrijfsleven, overheden en wetenschappelijke instellingen om een kader te creëren voor een economie die in de basis, vanaf de ontwerpfase, gericht is op herstel en regeneratie. Wij gebruiken het voorlichtingsmateriaal van de stichting in de trainingsprogramma’s voor onze onderzoekers, productontwerpers en marketeers.
Sinds de oprichting heeft deze stichting zich geprofileerd als een mondiale opinievormer die de circulaire economie op de agenda weet te krijgen van beleidsbepalers in het bedrijfsleven, bij de overheid en bij wetenschappelijke instellingen. Het werk van de stichting richt zich op vier met elkaar verbonden gebieden:
- Voorlichting: leiders inspireren opnieuw naar de toekomst te kijken binnen het kader van de circulaire economie
- Bedrijfsleven en Overheid: fungeren als katalysator voor circulaire innovatie en de omstandigheden creëren waarbinnen deze tot bloei kan komen
- Inzicht en Analyse: de voordelen van de transitie onderbouwen met solide bewijs
- Communicatie: mensen wereldwijd betrekken bij de circulaire economie